من هیچ سال بدی را برای سینما متصور نیستم، شاید زیادی خوش‌بین هستم اما همیشه گفته‌ام که اگر به عنوان منتقد، فیلم‌بین یا سینه‌فیل پیگیر باشی و بنده‌ی یکی دو سایت یا یکی دو فیلم‌فروش نباشی و خوب بگردی آنقدر فیلم خوب در سال ساخته می‌شود که غر نزنی که امسال فیلم خوبی نبود و برهوت بود، سینما زمین کشاورزی نیست که یک سال محصول بدهد یک سال ندهد. آنقدر ذهن‌های خلاق آشنا و ناآشنا در دنیا هست که بشود سالی حداقل چند فیلم خوب دید. از طرفی این سال شوم و نفرت‌انگیز کرونایی، از یک جهت برای فیلم دیدن خوب بود. اکران آنلاین و آنلاین شدن جشنواره‌ها به این معنی بود که برعکس سال‌های پیش بسیاری از فیلم‌ها خیلی زودتر دست ما رسید (البته امیدوارم سال میلادی بعد سال تلخ و مرگ‌آوری مثل امسال نباشد حتا اگر فیلم‌ها را اصلا با یک سال تاخیر ببینیم.)
در این سال حدود 600 فیلم دیدم که فهرست آنچه دیده‌ام در لترباکسد هست. برخی از سریال‌هایی که دیدم در لترباکسد برای ثبت نیست و برخی از فیلم‌هایی هم که برای جشنواره‌ها دیدم هنوز آنجا وارد نشده‌اند. متاسافانه فیلم مستند باز هم کم دیدم اما در انتخاب‌هایم دو فیلم مستند هست که بیش از باقی با آنها ارتباط برقرار کردم. جشنواره‌هایی که فیلم‌های آنها را خوب دیدم کارلووی‌واری (با وجود برگزار نشدنش)، وین (داور فیپرشی در این جشنواره بودم)، گدینیا، سارایِوو، ونیز، برلین و حتا کن (درواقع فیلم‌هایی که برچسب کن 2020 خوردند) بودند.
مطمئنا فیلم‌های بسیاری هستند که نتوانستم تماشا کنم و شکی نیست آنچه در ادامه می‌آید پیشنهاد دیدن است و به معنی شاهکار بودن همه فیلم‌ها نیست که مُهر شاهکار را بعد از سلامت بیرون آمدن از آزمون زمان می‌شود بر فیلمی زد. با این حال درباره اغلب فیلم‌ها یا بطور مجزا یا در گزارش جشنواره‌ای نوشته‌ام، برخی در سایت هستند و باقی به مرور در اینجا منتشر می‌شوند.
چند توضیح ضروری است چون این فهرست چند بخش دارد. بخش انتخاب‌های ویژه که در آخر فهرست است به معنای فیلم‌هایی است که از آنها لذت برده‌ام اما فیلم‌ها گرفت و گیرهایی داشته‌اند که اجازه نمی‌دهند به راحتی عنوان بهترین سال را به آنها بدهم، شاید تماشای دوباره آنها نظرم را تغییر دهد. از آنجایی که سال سینمایی خوبی برای ایران بود، جدای از یک فیلم، باقی فیلم‌های خوب سینمای ایران را جدا کنار هم نشانده‌ام. فیلم‌های کوتاه را هم کنار هم گذاشتم. بین دو بخشی که از یک تا ده شماره خورده‌اند، هیچ تفاوتی از نظر اهمیت وجود ندارد، اما خواستم یک تقسیم‌بندی باشد مبنی بر سلیقه شخصیم. یعنی اگر بگویند ده فیلم برتر سال کدام است و فقط ده فیلم بگو همین ده فیلم اول هستند. اگر دامنه انتخاب بیشتر باشد، کل این دو بخش که شامل 20 فیلم است بهترین تجربه فیلم‌بینی من را در سال 2020 رقم زدند. تا همیشه سینما.
Top Films
- Kill It and Leave This Town (Mariusz Wilczynski / Poland / 2020)
- Ricordi? (Valerio Mieli / Italy, France / 2018)
- Irréversible – Inversion Intégrale (Gaspar Noé / France / 2020)
- The World to Come (Mona Fastvold / USA / 2020)
- Careless Crime (Shahram Mokri / Iran / 2020)
- The Tango of the Widower and Its Distorting Mirror (Raoul Ruiz and Valeria Sarmiento / Chile / 1967-2020)
- The Wild Goose Lake (Yi’nan Diao / China, France / 2019)
- Night of the Kings (Philippe Lacôte / France, Côte d’Ivoire, Canada, Senegal / 2020)
- I’m Thinking of Ending Things (Charlie Kaufman / USA / 2020)
- DAU. Degeneratsiya (Ilya Khrzhanovskiy and Ilya Permyakov / Germany, Ukraine, UK, Russia, Sweden, France / 2020)
+
- Days (Ming-liang Tsai / Taiwan / 2020)
- Vif-argent (Stéphane Batut / France / 2019)
- Soul (Pete Docter / USA / 2020)
- Dear Comrades! (Andrey Konchalovskiy / Russia / 2020)
- Marygoround (Daria Woszek / Poland / 2020)
- The Willoughbys (Kris Pearn / Canada, USA, UK / 2020)
- Dark Waters (Todd Haynes / USA / 2019)
- An Officer and a Spy (Roman Polanski / France, Italy / 2019)
- Malmkrog (Cristi Puiu / Romania / 2020)
- Undine (Christian Petzold / Germany, France / 2020)
Iranian Film
The Rain Falls Where It Will (Majid Barzegar / Iran / 2020)
Botox (Kaveh Mazaheri / Iran, Canada, 2020)
Toman (Morteza Farshbaf / Iran / 2020)
Skin (Bahman and Bahram Ark / Iran / 2020)
Short film
The Girl with Two Heads (Betzabé García / UK / 2018)
Niedzwiedz (Anna Jadowska, 2020) an episode in “Erotica 2022”
I Am Afraid to Forget Your Face (Sameh Alaa / Egypt / 2020)
First Bridge (Laila Pakalnina / Latvia / 2020)
Documentary
Radiograph of a Family (Firouzeh Khosrovani, 2020)
In the Mirror (Laila Pakalnina / Latvia / 2020)
Honorable mention
Hellboy (Neil Marshall, 2019) – She Dies Tomorrow (Amy Seimetz, 2020) – Roubaix, une lumière (Arnaud Desplechin, 2019) – The Whistlers (Corneliu Porumboiu, 2019), Conference (Ivan I. Tverdovskiy / Russia, Estonia, UK, Italy / 2020), Pan T. (Marcin Krzysztalowicz / 2019), Chambre 212 (Christophe Honoré / 2019), Mrs. Fletcher (Tom Perrotta / 2019)